Khi người khuyết tật đi bầu cử - sức mạnh và giá trị của truyền thông

Khi người khuyết tật đi bầu cử - sức mạnh và giá trị của truyền thông

Khi người khuyết tật đi bầu cử - sức mạnh và giá trị của truyền thông

Hòa mình vào ngày hội

Trên trang cá nhân của mình, chị Nguyễn Thanh Lan, một phụ nữ khuyết tật  ở Thanh Trì - Hà Nội viết “Sau bao nhiêu lần bầu cử toàn nhờ mẹ đi bỏ phiếu hộ, năm nay mình mới hiểu được vấn đề, mới dám tự tin trực tiếp đi bầu cử. Một cảm giác hơi run, pha lẫn sự xúc động, hãnh diện và tự hào”. Không chỉ riêng chị Lan, mà nhân ngày bầu cử 23/5 vừa qua, trên các trang mạng xã hội rất nhiều người khuyết tật (NKT) đã đăng những bức ảnh tự tay mình bỏ phiếu, trong những bức ảnh đó có cả những giọt mồ hôi khi họ vất vả lăn xe, nhọc nhằn bước lên những bậc thềm đến điểm bỏ phiếu, còn sau những bức ảnh đó có những giọt nước mắt vì sự xúc động.


Hình ảnh những người khuyết tật đi bầu cử (Ảnh VSDF cung cấp)

Kỳ bầu cử năm nay diễn ra hết sức đặc biệt, khi dịch bệnh Covid 19 hoành hành dữ dội, vậy mà lượng người khuyết tật tích cực tham gia bầu cử một cách mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Báo Hà Nội Mới tổng kết tại Hà Nội có tới 99,13% cử tri đã đi bầu, như vậy có  không ít những cử tri trong gần 16 nghìn hội viên của Hội Người khuyết tật TP Hà Nội (toàn Hà Nội có hơn 90 nghìn người khuyết tật). Đó là sự đóng góp không hề nhỏ của những người vốn được coi là yếu thế, khi họ đã hiểu được quyền tham gia bầu cử của mình một cách đầy đủ

Điều gì khiến những cử tri là người khuyết tật trong kỳ bầu cử này lại hân hoan tham gia tích cực đến như vậy? Thành quả đó đến nhờ những nỗ lực tuyên truyền mạnh mẽ từ Liên hiệp hội Người khuyết tật Việt Nam với chủ đề hành động “An toàn và Bình đẳng”* và hơn 20 tổ chức Hội, Nhóm của người khuyết tật** chủ trương thực hiện các chương trình tuyên truyền về Quyền tiếp cận bầu cử của người khuyết tật. Tại Hà Nội, Hội NKT Thành phố đã tuyên truyền mục đích, ý nghĩa của cuộc bầu cử đại biểu Quốc Hội khoá XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm 2021-2026, các Hội NKT quận, huyện phối hợp với Trung tâm trợ giúp pháp lý tổ chức tập huấn về bầu cử, đóng góp ý kiến với các tổ bầu cử địa phương tạo điều kiện thuận lợi để NKT tham gia bầu cử. Sự vào cuộc của các phương tiện truyền thông đại chúng cũng  làm gia tăng các lá phiếu của các cử tri là người khuyết tật như chị Lan, của Châu, Hương và bao người nữa đã tự tin khẳng định vị thế của mình trước cộng đồng.

Luật sư Nguyễn Thanh Thúy - Chánh văn phòng Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam chia sẻ: “Thật tuyệt vời khi chứng kiến người khuyết tật nhận thức được giá trị quyền của mình qua mỗi phiếu bầu. Trước đây, người khuyết tật thường nhờ người khác gạch phiếu hộ, bỏ phiếu hộ. Còn bây giờ, người khuyết tật tự tay bỏ phiếu, đĩnh đạc, đường hoàng như cách họ đã vượt bao khó khăn để làm chủ chính mình. Nên tôi tin rằng, trong thời gian tới, các Đại biểu quốc hội sẽ thay đổi cách tiếp cận cử tri, nhất là cử tri thuộc nhóm yếu thể. Thay đổi lớn đến từ nhiều nỗ lực nhỏ của cả cộng đồng người khuyết tật. Hôm nay, người khuyết tật chủ động ra đường đi bầu, không chờ đợi hòm phiếu phụ mang đến nhà, thì ngày mai người khuyết tật sẽ vững tin vào năng lực và tầm ảnh hưởng của mình, để sẵn sàng ứng cử Đại biểu quốc hội, bởi họ có lượng cử tri đông đảo ủng hộ. Nhưng trên hết, họ tin vảo sứ mệnh của mình!”.

Nữ MC “tí hon” Minh Châu thổ lộ :  “Đón tiếp tôi là những khuôn mặt hồ hởi, phấn khởi và hỗ trợ nhiệt tình, điển hình nhất là anh công an khu vực hăng hái chụp ảnh giúp. Hòm phiếu đặt hơi cao nhưng tôi nhướn người lên là tự bỏ được phiếu bầu. Được tự mình lựa chọn người "ưng ý" , "tự tay bỏ phiếu vào hòm", được chào đón. Cảm giác thật hạnh phúc!”Châu cũng không quên nhắn nhủ: “Để sau này, NKT có đại diện trong Quốc hội thì dù có khó khăn thế nào, các anh chị em nhất định đi bầu đầy đủ nhé.”. Còn với Đào Thu Hương, cô gái khiếm thị - chuyên gia về quyền của người khuyết tật của UNDP Việt Nam, dù rất khó khăn để có thể tiếp cận danh sách các ứng cử viên, khi điểm bầu cử chỗ Hương chỉ có bản in. Hương kể: “Mẹ mình đề xuất UBND phường scan danh sách lên máy tính và copy vào USB cho mình. Có lẽ đây là lần đầu tiên có cử tri yêu cầu bản scan như vậy, nên các cán bộ uỷ ban có chút lúng túng, mà họ cũng không có máy scan được khổ A3. Mẹ lại cầm 3 tờ danh sách chạy ra mấy hiệu ảnh và hàng in mới có một hàng scan được các danh sách đó vào USB”.  Vất vả đó, nhưng với Hương đấy là một trải nghiệm tuyệt vời: “Mình được ưu tiên vào trước, mình bỏ phiếu vào hòm, cán bộ ở đó còn tình nguyện chụp ảnh cho hai mẹ con và dắt mình xuống sân, thật vui”. Trên facebook của mình, Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển cộng đồng (ACDC) - chị Nguyễn Thị Lan Anh - cập nhật 2 lần trong 1 ngày trạng thái cảm xúc (điều mà hiếm khi chị làm), hình ảnh về những người đồng cảnh từ Bắc chí Nam đang hân hoan đi bầu - một cảm xúc không giấu đi được về sự tự hào cho những nỗ lực vận động không biết mệt mỏi của chị và bao con người nữa với những cử tri đặc biệt.

Khi mọi lực lượng truyền thông cùng chung tay

Ngay sau cuộc bầu cử, tôi đã có thể cập nhật thông tin “Tối 23-5, Văn phòng Hội đồng BCQG cho biết: Đến 22 giờ ngày 23-5, theo báo cáo của 44 trong số 63 tỉnh, thành phố, tổng số cử tri đã tham gia bỏ phiếu đạt khoảng 98,43%. .” (Báo Nhân Dân điện tử) và đã có những bài viết về những cử tri đặc biệt, báo Thanh Niên với bài “Cử tri Tp Hồ Chí Minh kỳ vọng vào các quyết sách quan tâm đối tượng yếu thế”, những trang báo địa phương  không bỏ qua những cử tri này có thể kể đến các bài “Trên 10.000 người khuyết tật đi bầu cử” (báo Hải Dương), “Để người khuyết tật tự tay bỏ lá phiếu bầu cử” (Báo Thái Bình), “ Những cử tri đặc biệt bỏ phiếu bầu cử ở Đà Nẵng” (Kênh 14).Tuy số lượng những bài báo còn khiêm tốn, những trang báo có lượng người đọc cao còn chưa kịp đưa tin bài,  nhưng truyền thông cũng không lãng quên trong số gần 70 triệu cử tri của cả nước có lực lượng không nhỏ cử tri đến từ cộng đồng người khuyết tật, Cụ thể, tính theo báo Hải Dương trong bài viết “Theo thống kê chưa đầy đủ của Hội Người khuyết tật tỉnh, toàn tỉnh có 40.000 người khuyết tật. Trong ngày 23.5 có trên 10.000 người khuyết tật đã đi bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp tại điểm bầu cử chung và khoảng 10.000 người khuyết tật vận động, hạn chế vận động không đến được điểm bỏ phiếu sẽ được tổ bầu cử nơi cư trú mang hòm phiếu phụ đến để bỏ phiếu tại nhà. 20.000 người khuyết tật còn lại không được ghi tên vào danh sách cử tri do là người khuyết tật nặng, tâm thần kinh, mất năng lực hành vi dân sự hoặc dưới 18 tuổi” có thể nói hơn 20 nghìn người khuyết tật đã đóng góp vào số liệu 99,97% cử tri đã đi bầu đóng góp cho sự thành công của kỳ bầu cử năm nay.


Hình ảnh những người khuyết tật đi bầu cử (Ảnh VSDF cung cấp)

Tôi vẫn còn nhớ, vào tháng 4 năm 2020 ngày Người khuyết tật Việt Nam (18-4) đến trong đúng dịp Covid 19 bùng phát lên trên toàn thế giới- Việt Nam lần đầu tiên áp dụng giãn cách toàn xã hội, những người yếu thế phập phồng nơm nớp sợ hãi, khi ấy tôi được đọc một bài báo rất hay, đăng trên VNExpress, bài viết “Người khuyết tật trong đại dịch” của bà Caitlin Wiesen (Đại diện UNDP thường trú tại Việt Nam) thời điểm ấy, đó là bài báo thời sự hiếm hoi viết về người khuyết tật, dù chỉ duy nhất một bài viết ấy thôi cũng đã thực sự chạm vào trái tim khiến tôi mà những người đồng cảnh ngộ thấy tự tin hơn, ấm lòng hơn rất nhiều.

Thật vậy, với vai trò là nguồn cung cấp thông tin chính về những gì đang xảy ra trong nước, truyền tải các chính sách của Nhà nước đến người dân, giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về các vấn đề xã hội, , truyền thông có thể giúp đảm bảo rằng các vấn đề khuyết tật luôn gắn liền với quá trinh phát triển kinh tế - xã hội, nằm trong mối quan tâm của công chúng. Khi chúng ta nhận thức được rằng cần phải “tôn trọng sự khác biệt và chấp nhận người khuyết tật như một bộ phận của sự đa dạng của loài người" (theo Công ước của Liên hợp quốc về Quyền của NKT), thì người khuyết tật cần phải được trở thành một phần của hoạt động thông tin chính thống như những thành viên khác của cộng đồng.

Với mong muốn góp phần thúc đẩy sự hỗ trợ NKT dựa trên quyền, báo chí Việt Nam hiện nay đang tích cực đóng góp vào việc thực hiện thành công  chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của Chính phủ Việt Nam hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững để đảm bảo “Không ai bị bỏ lại phía sau”./.

* An toàn và Bình đẳng: Ý nghĩa của an toàn chính là an toàn trong đại dịch Covid – 19; bình đẳng là bình đẳng trong việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.

* Số liệu của Viện ACDC cung cấp.

Nhật Nam
Hội NKT Sơn Tây