Hội thảo Mạng lưới kết nối doanh nghiệp tuyển dụng lao động là người khuyết tật (NKT) diễn ra sáng 25/2/2022 là một trong những hoạt động của dự án “Hợp tác công tư trong việc đào tạo và giáo dục nghề nghiệp cho thanh thiếu niên khuyết tật tại Hà Nội, Việt Nam” (gọi tắt là Dự án RI). Dự án được Tổ chức Phục hồi chức năng quốc tế (RI) tài trợ và được Hội NKT tp Hà Nội thực hiện từ cuối năm 2020.

Ngay trong bài phát biểu khai mạc của mình, bà Dương Thị Vân- Chủ tịch Hội NKT tp Hà Nội (DP Hanoi) đã nhận định: “Hiện nay, ngày càng có nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh và dịch vụ ở Việt Nam (sau đây xin được gọi tắt là doanh nghiệp - DN) quan tâm đến việc thể hiện trách nhiệm xã hội trong mục tiêu phát triển bền vững của DN. DP Hanoi đã có nhiều cơ hội để tiếp xúc và hợp tác với một số DN tuyển dụng lao động là NKT, Trung tâm dịch vụ việc làm, các TT đào tạo hướng nghiệp, tổ chức hỗ trợ NKT và đặc biệt là các hoạt động trong 2 năm qua của dự án RI. Cơ hội và hợp tác giữa các bên nhằm thực hiện việc thúc đẩy quyền có việc làm của NKT, thúc đẩy thực hiện luật NKT và công ước LHQ về quyền của NKT, chương trình của LHQ đến năm 2030 với 17 mục tiêu PT bền vững và "không ai bị bỏ lại phía sau". Thực tế hiện nay có những doanh nghiệp tiếp nhận lao động là NKT, đặc biệt có DN tiếp nhận hàng trăm lao động là NKT, tạo ra công việc bền vững, thu nhập ổn định, môi trường làm việc thân thiện, mở ra một tương lai tốt đẹp cho NKT, đồng thời NKT cũng tạo ra những giá trị cho doanh nghiệp.”

Quả đúng như vậy, chỉ trong quãng thời gian 3 năm trở lại đây kể từ khi thực hiện dự án “Chung tay vì cộng đồng” giữa Công ty Inellife và DP Hanoi, Intelife đã tuyển dụng gần 200 NKT vào làm việc trong toàn hệ thống của họ khắp Hà Nội và gần đây là Đà Nẵng. Quan điểm của họ không phải chỉ là câu chuyện cho con cá hay đưa cần câu mà là hành trình cùng NKT làm việc. Ở Intellife, NKT – đa phần là người điếc và khiếm thính, không chỉ làm những công việc phổ thông, giản đơn mà chính họ đã cùng nhau làm việc độc lập trong các cửa hàng với tên gọi “Ngôi nhà thiên thần”. Chất lượng và hiệu suất lao động của những “thiên thần” nơi đây hoàn toàn có thể cạnh tranh với các nhân viên không khuyết tật khác. Thậm chí chính những người quản lý của Intellife cũng thừa nhận những nhân viên là NKT ở đây là nguồn động lực và truyền cảm hứng rất lớn cho đội ngũ nhân viên trong toàn công ty.

Với Công ty Vinacacao, NKT đảm nhận vai trò là những người chăm sóc khách hàng. Sau khi tuyển dụng, những người khiếm thị vào làm việc tại Vinacacao với khởi đầu là tập huấn về việc sử dụng phần mềm Screen reading – phần mềm hỗ trợ người khiếm thị đọc được màn hình máy tính, điện thoại. Sau khi học và sử dụng thành thạo “chìa khóa kết nối” này, họ bắt đầu công việc của một người chăm sóc khách hàng với những cuộc gọi tới khách hàng hay tiếp nhận ý kiến, nhận xét từ khách hàng gọi tới. “Theo tôi nhận thấy, những người khiếm thị - nhân viên của tôi có sự lắng nghe khách hàng rất tuyệt vời. Họ chuyên tâm với công việc và làm bạn với khách hàng rất tốt. Nhiều khi tôi còn thấy hiệu suất của họ hơn hẳn những nhân viên không có vấn đề về mắt.” – Tổng giám đốc Vinacacao – ông Trần Văn Liêng đã nhận xét trong hội thảo khi chia sẻ về khả năng lao động của NKT.

Còn từ chính những NKT, dần theo sự phát triển của xã hội và định kiến xã hội dần được gỡ bỏ, từng cá nhân trong cộng đồng NKT cũng đã tự khẳng định được giá trị của mình. Anh Nguyễn Công Minh thành viên HTX sản xuất, dịch vụ và thương mại Sức Sống Xanh vừa là cán bộ của Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp và phát triển năng lực người khuyết tật Việt Nam chia sẻ: “Trước đây, mọi người bảo tôi: khuyết tật thế thì làm được gì đâu khiến tôi rất tự ti và mặc cảm. Song khi tham gia vào Hội NKT, tôi nhận thấy bản thân mình cũng có thể làm được việc này việc kia. Ban đầu, tôi mạnh dạn nhận công việc của HTX Sức sống xanh với việc làm thủ công đơn giản. Dần dần, tôi được tham gia các lớp tập huấn về tin học văn phòng, về nâng cao kỹ năng mềm khiến tôi tự tin hơn. Công việc làm cán bộ văn phòng hiện nay của tôi cho thấy tôi đã tự khẳng định được năng lực của mình”. Còn với chị Phạm Thị Thúy – một người điếc ở Cty cổ phần Nhượng quyền kinh doanh xã hội SÁNG Group thì phát biểu: “Trước đây, người Điếc thường chỉ làm các công việc thủ công, đơn giản và ít được đào tạo nghề. Cá nhân tôi ban đầu tham gia Tiệm giặt là người Điếc cũng chỉ với công việc giặt là đơn giản. Tuy nhiên, qua hơn một năm thành lập, từ Tiệm giặt là người Điếc chúng tôi đã tiến tới thành lập Cty cổ phần và bản thân tôi trình độ tay nghề đã được nâng lên rõ rệt. Hiện tại, tôi đã có thể dạy nghề cho các bạn điếc khác khi tới học việc tại Sáng và tôi đang phụ trách công tác đào tạo ở đây”.

Trên thực tế, không phải lúc nào NKT cũng tiếp cận được các cơ hội việc làm từ các nhà tuyển dụng. Nhiều rào cản vẫn bủa vây NKT từ các doanh nghiệp và xã hội khi không phải ai cũng như Intellife. Vẫn còn rất nhiều những định kiến khi họ chỉ nhìn thấy khuyết tật ở thí sinh dự tuyển mà chưa thấy được khả năng của những con người mang trên mình những khác biệt. Và cũng còn rất nhiều nơi làm việc chưa có tiếp cận cho NKT – vẫn còn những bậc cấp, những đường đi lối lại chưa được điều chỉnh hợp lý. Hoặc nhiều khi các thông tin tuyển dụng của các doanh nghiệp mới chỉ tới được NKT ở các thành phố lớn chứ chưa tới được các tỉnh lẻ và càng không tới được vùng nông thôn xa xôi. Thậm chí, các hội chợ việc làm dành riêng cho NKT đã hiếm lại còn chỉ được tổ chức ở khu vực thành thị nên nhiều NKT sống ở khu vực nông thôn không thể tiếp cận với các thông tin tuyển dụng này. Hiện tại, NKT chủ yếu phải tự lo hoặc nhận hỗ trợ từ các mối quan hệ và Hội NKT địa phương của họ để tìm việc làm phù hợp sau khi đào tạo.

Vậy đâu là chìa khóa để phá bỏ các rào cản ấy? Theo bà Dương Thị Vân thì đó chính là việc “thúc đẩy Mạng lưới kết nối doanh nghiệp tuyển dụng lao động là NKT tại Hà Nội”. Bởi theo bà, mạng lưới này sẽ tạo môi trường cho các doanh nghiệp, tổ chức hỗ trợ NKT ở Hà Nội trao đổi thông tin, kinh nghiệm tuyển dụng, kinh nghiệm hỗ trợ lao động là người khuyết tật hoà nhập tại môi trường làm việc, các chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp khi tuyển dụng lao động là người khuyết tật. Đồng thời, mạng lưới cũng góp phần thúc đẩy và vận động chính sách liên quan đến lao động là người khuyết tật và doanh nghiệp tuyển dụng NKT. Từ đó sẽ thúc đẩy cơ hội làm việc, việc làm bền vững cho lao động là người khuyết tật, thúc đẩy trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và sự hoà nhập thị trường lao động của người khuyết tật. Đó chính là cốt lõi để Mạng lưới kết nối doanh nghiệp tuyển dụng lao động là NKT ra đời. Ý tưởng này đã được nhiều doanh nghiệp đồng tình và ủng hộ.

Tại Hội thảo kết nối mạng lưới sáng 25/2, trong bản trình bày dự thảo giới thiệu mạng lưới, đại diện của Mạng lưới là Ông Nguyễn Đức Vinh, Giám đốc - Trung tâm Nghiên cứu, Tư vấn và Đào tạo về Phát triển địa Phương đã đưa ra 7 nguyên tắc hoạt động của mạng lưới, cụ thể là:

- Kết nối giữa DP Hanoi và các doanh nghiệp, đơn vị tuyển dụng, hỗ trợ lao động là NKT Hà Nội thực hiện mục đích đã nêu

- Tuân thủ pháp luật và quy định của Nhà nước.

- Tự nguyện tham gia, hoạt động trên tinh thần hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau.

- Thông tin cần đảm bảo tính chính xác và có tính xây dựng trong mạng lướI.

- Các thành viên mạng lưới chịu trách nhiệm về các thông tin đưa ra.

- Kết nối và duy trì mạng lưới thông qua các phương tiện truyền thông của Hội.

- Điều hành mạng lưới do ban lãnh đạo được bầu ra bởi các thành viên mạng lưới tiến hành.

Hy vọng trong tương lai gần, khi mạng lưới chính thức đi vào hoạt động, chúng tôi tin tưởng NKT sẽ có thể có được thêm nhiều cơ hội để tiếp cận với thị trường lao động, đến gần hơn với ước vọng khẳng định bản thân và hòa nhập xã hội để hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn không chỉ cho cá nhân NKT mà còn cho cả cộng đồng.

Các ảnh liên quan tới Hội thảo;

Trịnh Thị Thu Thủy
Ban truyền thông – DP Hanoi