Ăn cơm mới – nói chuyện chưa cũ

Ăn cơm mới – nói chuyện chưa cũ

Ăn cơm mới – nói chuyện chưa cũ

MÃ SỐ: BV05

 

Năm 2021 Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, trong đó nhấn mạnh cá nhân, tổ chức không đăng tải thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác, không sử dụng ngôn ngữ phản cảm, quảng cáo trái phép... Đây được kỳ vọng là một trong những phương tiện hữu hiệu nhằm ngăn chặn, hạn chế và đẩy lùi tình trạng ngập tràn “thông tin rác” vốn đã và đang rất phổ biến trên không gian mạng.

Một tối tháng 8 năm 2018, trên mạng xã hội facebook chị Phạm Duyên một người mẹ đơn thân đến từ DakLak livestream bán hàng, một việc tưởng chừng rất bình thường, nhưng không, chị Duyên đã bật khóc khi có hằng trăm bình luật ào ào nhảy vào chê bai kiểu “Nhà không có gương hay sao?”, “Xấu thế này bán hàng cho ma à”, “Con khuyết tật thẩm mỹ này định làm áo ộp dọa ma hay sao..”.v..v

Đúng là Duyên không xinh bởi khuôn mặt nhỏ, gãy và nước da đen, khi đi học cô bị bạn bè xa lánh, lấy chồng, chồng cô cũng không chịu nổi áp lực của việc đàm tiếu mà ly hôn. Nhưng nhan sắc hay hình dáng của một con người có phải là việc được đưa tra trêu chọc hay không? Câu chuyện của Duyên khiến tất cả những người có lương tri thấy nhói lòng, chỉ vài ngày sau với sự hỗ trợ kỹ thuật của Trung tâm MEC một tackshow đặc biệt “Trò đùa? sự xúc phạm hay là sự kỳ thị đối với người yếu thế” được thiết lập, nói là đặc biệt bởi từ chính người tham gia cũng rất “đặc biệt”.

Không ai đứng ngoài cuộc

Câu chuyện bắt đầu từ Khả Hương- MC đặc biệt được mời đến, Hương là người tự diễu mình là “má bánh mỳ cháy” Hương kể “Đi học em cũng hay bị bạn bè trêu, lớn lên không ít lần chịu ánh nhìn soi mói kỳ thị..em cũng khóc nhiều lắm, nhưng hết khóc thì đứng lên dặn mình rằng phải biết lấy điểm yếu thành điểm mạnh, luôn lạc quan khi nhìn nhận vấn đề, giờ nếu có ai hỏi sao má đen thui vậy, em sẽ trả lời “Dạ em không là hoa hậu để ai cũng ngoái nhìn, mà em muốn ai cũng để ý nên em bôi nhọ nồi cho nhan sắc khác biệt và nổi bật đó”. Không chỉ nhóm yếu thế mới dễ bị tổn thương trên mạng mà cả những người nổi tiếng như ca sỹ Quang Lê, hoa hậu H’HeNie đã chịu những ngôn từ đầy ác ý về ngoại hình, nhưng họ bình bĩnh để né tránh đối đầu bất lợi mà vẫn giữ được quan hệ với công chúng.Với em, vấn đề cốt lõi là cần bình tĩnh để xử lý tình huống, tìm cho mình điểm tựa là bạn bè, người thân để mạnh mẽ hơn và luôn nhớ rằng “Không có phụ nữ xấu, chỉ có phụ nữ không biết làm đẹp”. Những khiếm khuyết như vết nám, hay vết sẹo đều có thể che đi bằng trang điểm bằng phục trang như một chiếc khăn choàng chẳng hạn. Với sự tự tin ấy, Hương đã tốt nghiệp khoa báo chí truyền thông - Đại học khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội, Hương được chúng tôi mời tham gia với một vai trò MC đặc biệt, để cho mọi người thấy, với sự đặc biệt của mình Hương đã tự tin như thế nào trước công chúng và vẻ đẹp “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” mới là giá trị cốt lõi của mỗi con người.

Tham dự với tư cách khách mời là chuyên gia, đó là bà Nguyễn Vân Anh - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ứng dụng khoa học về Giới- Gia đình- Phụ nữ và trẻ em vị thành niên (CSAGA) và ông Trần Quốc Nam- Quản trị diễn đàn Tiếng nói người khuyết tật Việt Nam (VSDF) mỗi người dưới lăng kính trên lĩnh vực hoạt động của mình đều có ý kiến cho vấn đề này rất cụ thể.

Bà Vân Anh người được tạp chí Forbes bình chọn là 1 trong 50 “Người phụ nữ ảnh hưởng của châu Á” với kinh nghiệm nhà báo của VTV và là nhà hoạt động xã hội về Giới kỳ cựu. Bà Vân Anh cho rằng: việc bình luận ác ý, châm chọc giới cần được coi là hình thức bạo lực tinh thần hay lạm dụng tình dục về giới. Những hành vi này cần có chế tài xử lý mạnh hơn từ những việc “ném đá hùa theo” bằng cách bấm like, hay share giúp thông tin xấu lan tỏa cũng là phạm pháp. Ai cũng có quyền tự do ngôn luận, nhưng hãy biết lắng nghe và bình tâm suy ngẫm trước khi đưa ra nhận xét, bình phẩm về bất cứ ai, bất cứ việc gì, bởi hành động ấy có thể gián tiếp hủy hoại một con người. Bức xúc không làm chúng ta vô can, khi tâm lý coi đó không phải việc của mình hay coi đó là “chuyện tường ngày ở facebook” sẽ khiến chúng ta im lặng không dám bày tỏ quan điểm như một bầy cừu trước những hàng vi nhan nhan kiểu như Bún mắng, cháo chửi.

 

Điều 155 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định rõ “Tội làm nhục người khác: Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm."

Hành vi xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác có thể thực hiện bằng lời nói hoặc bằng hành động. Thông thường lời nói được sử dụng là lời nói có tính chất miệt thị, sỉ nhục người khác, hành động được sử dụng có tính chất bỉ ổi, sỉ nhục người khác. Như vậy cả người xúc phạm và người bị xúc phạm cần trang bị cho mình kiến thức để không liên đới đến pháp luật và biết bảo vệ mình bằng luật pháp.

Trên quan điểm của mình, anh Trần Quốc Nam chia sẻ “Đã có điều tra xã hội chỉ ra rằng: cứ 10 người dùng mạng xã hội thì có 4 người là nạn nhân của sự xâm hại bằng ảnh, ngôn từ…Nếu như phụ nữ và những đứa trẻ khi bị xúc phạm nhân phẩm danh dự, bị bạo lực có tổng đài 111 và đường dây nóng 1900 96 96 80 để gọi đến nhờ sự bảo vệ, thì với phụ nữ và trẻ em gái khuyết tật là đối tượng chịu tổn thương kép cần được các tổ chức Hội nhóm của mình bảo vệ bằng nhiều hình thức như kết nối với các Trung tâm tư vấn- trợ giúp pháp lý ở từng quận, huyện để được tư vấn, bảo vệ danh dự, nhân phẩm, thể xác, cũng như các cấp Hội cần có tiếng nói để bảo vệ thành viên của mình trong các trường hợp khẩn cấp. Hội cũng cần có các hoạt động nâng cao kỹ năng cho hội viên của mình khi sử dụng mạng xã hội và phải là lá chắn, che chở cho những người yếu thế”.

Vĩ thanh

Ngay sau khi tackshow phát sóng, nó thực sự thu hút được nhiều ý kiến, quan điểm và sự quan tâm của cộng đồng, sức lan tỏa của truyền thông trên mạng xã hội cũng đã hút cả sự vào cuộc của VTV.

Chương trình truyền hình với tiêu đề “Thay đổi cuộc sống” đã mời Duyên là nhân vật trải nghiệm, tài trợ cho em để phẫu thuật thẩm mỹ và các Mạnh Thường Quân đã giúp Duyên có được chút vốn để kinh doanh nhỏ đủ cho hai mẹ con trang trải cuộc sống. Với Duyên hôm nay cô đúng như cái tên cha mẹ đặt, còn với chúng tôi đó là minh chứng cụ thể cho vai trò của các tổ chức cùng lên tiếng để bảo vệ cho hội viên nhóm của mình đúng lúc, đúng thời điểm bằng chính sức mạnh của truyền thông xã hội.

Nhưng còn một chuyện khiến chúng tôi day dứt, dịch Covid hơn 2 năm vừa qua, buộc chúng ta ở nhà nhiều hơn vì giãn cách xã hội, đồng nghĩa việc sử dụng mạng xã hội nhiều hơn và UNICEF điều tra cũng chỉ ra rằng “Việc bị bắt nạt trên mạng gia tăng nhiều hơn dẫn đến hàng ngàn người mắc hội chứng về sức khỏe tinh thần”.

Việt Nam, với hơn 90.000 tài khoản mạng xã hội, đó vừa là mảnh đất tiềm năng cho truyền thông, cho kinh doanh online theo xu hướng 4.0 nhưng đó cũng là cái bẫy đầy hiểm họa nếu không nhận thức đúng và đầy đủ. Ngoài kia, còn bao người phụ nữ khuyết tật, bao cô gái có khuôn mặt như Duyên xưa kia đang bị tấn công không chỉ bởi một vài người lẻ tẻ, mà bằng cả sự chuyên nghiệp, có đầu tư của những kẻ “Mạnh vì gạo, bạo vì tiền”. Những người chịu sự tấn công là những người không kém cạnh bởi lượng người ủng hộ và kinh tế mà họ còn thấy mỏi mệt, huống chi là nhóm dễ tổn thương?

Đã đến lúc cần sự vào cuộc đồng bộ từ luật pháp, thể chế giám sát và cả sức mạnh của cộng đồng thông qua việc nâng cao năng lực ứng phó với mạng xã hội như nâng cao năng lực ứng phó và thích ứng với biến đổi khí hậu toàn cầu, thì chúng ta mới mong có một không gian mạng sạch, an toàn cho tất cả không loại trừ bất cứ một ai.

---------------------

Hội người khuyết tật Tp.Hà Nội - DP HaNoi mời các bạn hãy COMMENT bình chọn các tác phẩm CUỘC THI VIẾT "KHÔNG GIAN ẢO - BẠO LỰC THẬT" cùng lựa chọn những tác phẩm yêu thích nhất và chứa đựng nhiều thông điệp ý nghĩa.

https://www.facebook.com/DpHanoi.org.vn/posts/5660008184015055

BTC.